Veel vrouwen merken ineens dat ze prikkelbaarder zijn, moeite hebben met concentreren of hun emoties minder goed onder controle hebben. Dit kan verwarrend zijn, maar het heeft een logische oorzaak. Door inzicht te krijgen in de invloed van hormonale veranderingen op de hersenen, kun je beter begrijpen wat er gebeurt en hoe je ermee om kunt gaan.
Hypothalamus – de thermostaat van je lichaam
De hypothalamus regelt onder andere je lichaamstemperatuur. Tijdens de overgang daalt je oestrogeenniveau, waardoor de hypothalamus gevoeliger wordt voor kleine temperatuurveranderingen. Hierdoor kan hij onterecht denken dat je het te warm hebt en je lichaam afkoelingsmaatregelen laten nemen, zoals zweten en een snelle hartslag. Dit verklaart opvliegers en nachtelijk zweten.
Frontale cortex – je denk- en regelcentrum
Dit hersengebied helpt je met plannen, beslissingen nemen en emoties onder controle houden. Door hormonale schommelingen kun je merken dat je vergeetachtiger wordt, moeite hebt met concentreren en sneller emotioneel reageert. Dit wordt vaak ‘brain fog’ genoemd: een gevoel van mentale mistigheid.
Striatum – motivatie en beloning
Het striatum werkt samen met dopamine, een stofje in de hersenen dat zorgt voor motivatie en een gevoel van beloning. Omdat oestrogeen invloed heeft op dopamine, kun je tijdens de overgang merken dat je minder energie hebt, minder plezier beleeft aan dingen en minder gemotiveerd bent.
Thalamus – het doorgeefstation voor prikkels
De thalamus zorgt ervoor dat prikkels uit je omgeving goed verwerkt worden. Door de overgang kan dit minder soepel verlopen, waardoor je gevoeliger wordt voor geluid, licht of andere prikkels. Dit kan ervoor zorgen dat je sneller overprikkeld raakt, bijvoorbeeld in drukke ruimtes.
Hippocampus – je geheugen en leervermogen
De hippocampus is essentieel voor je geheugen. Oestrogeen helpt dit hersengebied goed te functioneren, maar tijdens de overgang kan het minder efficiënt werken. Hierdoor kun je moeite krijgen met onthouden en leren, bijvoorbeeld namen of afspraken die je ineens niet meer weet.
Amygdala – je emotionele alarmbel
De amygdala is betrokken bij het verwerken van emoties en stress. Door hormonale veranderingen kan deze gevoeliger worden, waardoor je sneller angstig, prikkelbaar of emotioneel kunt reageren. Dit verklaart waarom veel vrouwen in de overgang last hebben van stemmingswisselingen.
Cerebellum – balans en coördinatie
Het cerebellum helpt je met evenwicht en coördinatie. Hoewel dit hersengebied minder direct door oestrogeen wordt beïnvloed, kunnen hormonale schommelingen toch leiden tot een wat ‘wankeler’ gevoel of lichte coördinatieproblemen.
Slaap en het ‘stokstaartje’ effect
Veel vrouwen in de overgang kampen met slaapproblemen. Oestrogeen en progesteron spelen een rol bij de kwaliteit van je slaap. Door hormonale schommelingen kan je brein continu ‘aan’ blijven staan, alsof er een stokstaartje in je hoofd op de uitkijk staat en geen rust neemt. Dit kan leiden tot doorslaapproblemen en een onrustig gevoel.
Conclusie
Tijdens de overgang worden veel van deze hersengebieden beïnvloed door de afname van oestrogeen en andere hormonen. Dit kan leiden tot een breed scala aan klachten, zoals geheugenproblemen, prikkelbaarheid, stemmingswisselingen, angst, slapeloosheid en fysieke ongemakken. Het begrijpen van deze veranderingen kan vrouwen helpen om klachten te herkennen en er beter mee om te gaan.
Het maken van een “overgangsplan” kan daarbij een waardevolle stap zijn om klachten te verzachten en controle te houden over het proces. In zo’n plan kun je onder andere opnemen hoe je jouw leefstijl aanpast, welke voeding en beweging ondersteunend kunnen werken, en welke behandelmogelijkheden er zijn, zoals supplementen of HRT.
In deel 2 ga ik dieper in op wat je kunt doen om deze veranderingen te ondersteunen: van voeding en beweging tot specifieke behandelmogelijkheden.
Heb je vragen over specifieke klachten of wil je weten wat jij kunt doen? Neem dan gerust contact met ons op.
